Krzewy owocowe - Jeżyna bezkolcowa (Rubus fruticosus)

Jeżyna bezkolcowa (Rubus fruticosus) to wieloletni krzew należący do rodziny różowatych. W  Moim ogródku działkowym rośnie już około 20 lat. Była to jedna z pierwszych odmian dostępna na naszym rynku. Jeśli dobrze pamiętam  jest to odmiana bezkolcowa o nazwie Tornfree, której odrosty korzeniowe również nie mają kolców i można z nich rozmnażać nowe rośliny, powtarzające cechy rośliny matecznej. Dzięki temu mogłam obdarować młodymi krzewami rodzinę, znajomych  i sąsiadów działkowiczów. Druga dostępna wówczas w sprzedaży odmiana jeżyny bezkolcowej to hybryda. Jej odrosty miały kolce jak  jeżyny leśne, a liście znacznie się różniły od typowych liści jeżyny - były palczaste i głęboko powcinane.Taką odmianę miała moja ciocia.Ta jeżyna również pięknie owocowała.Obecnie dostępnych jest kilka nowych odmian jeżyny bezkolcowej.

Jeżynę posadziłam w miejscu ciepłym i słonecznym. Ziemia jest piaszczysta, przepuszczalna, lekko kwaśna. Pędy przywiązuję do zrobionego dla nich rusztowania: dwa słupki z kilkoma poprzecznymi listwami umocowanymi co 50 cm. Cała konstrukcja na odcinku 2 metrów pochylona jest pod kątem 45 stopni, następnie biegnie poziomo, by się oprzeć na wystającym zadaszeniu altanki. Jeżeli nie przytnę pędów jeżyny wiosną, to pookrywają cały dach.

Jeżyny pnące prowadzimy tak, aby pędy młode i owocujące rosły w przeciwnych kierunkach. Można pędy zaplatać lub mocować do rozciągniętych poziomo drutów. Natomiast pędy młode i owocujące jeżyn krzaczastych powinny  być ułożone naprzemiennie.W tym przypadku prowadzone w formie wachlarza pędy mocujemy do podpór zachowując stałą liczbę pędów. Dzięki takiemu prowadzeniu pędów jeżyny bezkolcowej, łatwiejszy jest zbiór owoców,  a poza tym pędy są lepiej doświetlone, łatwiej też obsychają po deszczu przez co nie są tak bardzo narażone na choroby grzybowe.

Jeżyna bezkolcowa, podobnie jak maliny, owocuje na pędach dwuletnich tzw. krótkopędach. Sadzi się ja 3-4 cm głębiej niż rosła w szkółce. Tornfree to odmiana bardzo plenna. Charakteryzuje ją silny wzrost, ma grube, długie 4-5 metrowe pędy, które późną jesienią lub na przedwiośniu skracamy do 160-180 cm (ja skracam od 250- 300 cm). Owoce smaczne, bardzo duże, duże lub średnie dojrzewają w sierpniu - wrześniu. Zbieram je jeszcze w październiku. Jeżyna posadzona w miejscu suchym, w okresie dojrzewania owoców powinna być podlewana. Na zimę nigdy jej nie okrywałam, nie przemarzała.W ubiegłym roku fala majowych przymrozków (-8 stopni C) uszkodziła nie tylko kwiaty, ale i pędy. Jeżyna i brzoskwinie miały tylko kilka owoców.

Na zimę owinęłam pędy jeżyny podwójną włókniną. Nie musiałam pędów zdejmować z rusztowania i układać na ziemi, gdyż jest do nich dostęp ze wszystkich stron.

Zabiegi pielęgnacyjne polegają na wycięciu wszystkich pędów po owocowaniu. Wczesnym latem zbytnio wyrośnięte pędy przycinamy do 160-180 cm, zmusi to pęd rośliny do wytworzenia pędów bocznych i tworzy się więcej pąków kwiatostanowych. Wiosną przycinamy pędy boczne wyrastające z pędów głównych na długość 25-30 cm. Nadmierną ilość pędów jednorocznych, wyrastających z bryły korzeniowej oraz te, które przemarzły lub zostały mechanicznie, czy też przez chorobę uszkodzone - wycinamy. Usuwamy odrosty korzeniowe, a jeżeli chcemy obdarować kogoś młodą jeżyną, to podkopujemy taki odrost łopatką, dość głęboko , by uzyskać pęd z małymi korzonkami (wtedy łatwo się przyjmie), wsadzamy do doniczki i mamy nowa roślinę. Posadzoną jesienią młodą jeżynę, nawozimy wiosną nawozami mineralnymi zawierającymi azot -  w dwóch dawkach. Pierwszy raz po ruszeniu wegetacji, gdy pędy osiągną 5-10 cm, a następną dawkę dajemy pod koniec wiosny. Ja stosuję Azofoskę. Nawozami mineralnymi podsypuję jeżynę co 3-4 lata. Jeżeli mam więcej kompostu to daję wiosną kompost, a są lata, że jej nie zasilam, a i tak obficie owocuje. Zbieram z krzewu ponad 15 kg owoców.

Kwiaty jeżyny mogą być uszkadzane przez kwieciaka malinowca albo szpeciela jeżynowca -powodującego największe straty w uprawie(o szpecielu pisałam już w innym poście). To, że jeżyna jest zaatakowana przez szpeciela możemy poznać po nierównomiernym wybarwieniu dojrzałych owoców. Jeżeli wśród czarnych pesteczek widoczne są czerwone, jest to oznaka żerowania tych pajęczaków.

Owoce jeżyny smakują najlepiej świeże, ale można z nich robić soki, galaretki, dżemy ,wina, a także zamrażać.Są bardzo zdrowe. Mają właściwości  lecznicze.

Jeżyna bezkolcowa jest krzewem bardzo dekoracyjnym. Wiosną obsypana białymi kwiatami, jesienią pyszni się pięknie wybarwionymi liśćmi.