Byliny cebulowe - Dalia (Dahlia)

Dalia zmienna, georginia (Dahlia hybrida) to bylina zimująca w pomieszczeniu.Ta niezimotrwała cebulowa (bulwiasta) roślina cieszy się wśród hodowców niesłabnącą popularnością już od dwustu lat. Bogactwo kolorów i różnorodność form sprawia, że jest rośliną jedyną w swoim rodzaju wśród wszystkich kwitnących w ciągu lata roślin bulwiastych.Wybór dalii w centrach ogrodniczych jest olbrzymi. Są dalie o delikatnych kwiatach pojedynczych aż do dalii pomponowych o kwiatach mających 30 cm średnicy. Kwiaty dalii występują we wszystkich kolorach oprócz niebieskiego. Ze względu na wygląd kwiatów dalie możemy podzielić na grzybieniowe, storczykowe, kołnierzykowe, kaktusowe, anemonowe, peoniowe. Nazwy są bardzo sugestywne i zostały  wprowadzone ze względu na podobieństwo do innych roślin.

Wysokość wzrostu odmian uprawnych waha się od 30 cm do 2 metrów. Wszystkie dalie kwitną od połowy lipca do pierwszego przymrozku. Należy je sadzić na glebach żyznych , przepuszczalnych, ale wilgotnych. Wymagają stanowiska słonecznego, gdyż w półcieniu ich pędy stają się kruche, a rośliny prawie nie kwitną. Dalie korzenią się dość głęboko, jednak w czasie suszy trzeba je podlewać, gdyż rośliny dość łatwo więdną. Zasilamy je 2-3 krotnie roztworem nawozów mineralnych , ale nie przesadzajmy z azotem, gdyż przeazotowane bujnie rosną, ale słabiej kwitną. Dalie są bardzo wrażliwe na przymrozki, które sprawiają, że  rośliny w ciągu jednej nocy brązowieją.

 Jesienią, gdy przymrozki zważą liście należy łodygi  przyciąć w odległości 10-15 cm od ziemi i wykopać karpy. W zależności od pogody termin wykopywania dalii przypada na październik lub początek listopada. Karpy wykopujemy ostrożnie, by nie uszkodzić zgrubiałych korzeni. Po wykopaniu karpy oczyszczamy z ziemi, usuwamy pozostałe martwe liście i korzenie, a następnie zabezpieczamy przed wysychaniem. Przysypujemy je torfem, trocinami lub piaskiem i przechowujemy przez zimę w temperaturze 4-10 stopni C. Przez cały okres kontrolujemy stan bulw, sprawdzając, czy nie przesychają lub gniją. Kupując bulwy dalii należy zwrócić uwagę, by bulwiaste korzenie karpy były jędrne, a każda karpa miała 2-3 widoczne pączki pod nasadą zeszłorocznego pędu.

 Kiedy wiosną na karpach pojawią się pąki możemy karpy podzielić. Dzielimy w ten sposób, aby każda część miała przynajmniej 2-3 pąki i tyle samo zgrubiałych korzeni. Jeżeli zależy nam na uzyskaniu większej ilości roślin to po podziale bulwy sadzimy do doniczek, a wyrastające pędy przeznaczamy na sadzonki. Doniczki ustawiamy na jasnym i ciepłym stanowisku, na przykład w szklarni lub na parapecie. Pozyskane tym sposobem sadzonki mogą być wysadzone do gruntu w maju po zimnych ogrodnikach, gdy minie niebezpieczeństwo majowych przymrozków. Młode pędy dalii są lubiane przez ślimaki. Musimy je chronić przed tymi żarłocznymi  stworzeniami. Jednym ze sposobów ochrony dalii przed ślimakami jest założenie na noc odwróconej do góry dnem doniczki. Taka doniczka stanowi również ochronę przed późnymi,  nocnymi przymrozkami. Bulwy dalii sadzimy na taką głębokość, by pąki przykryte były 3-5 cm warstwą ziemi. Wysokie odmiany dalii możemy palikować już podczas sadzenia, co później zapobiegnie uszkodzeniu korzeni, spowodowanym wbijaniem palika  w obrębie bryły korzeniowej.

Niskie odmiany dalii osiągające 30-60 cm wzrostu i nadają się do sadzenia w donicach. W grupie tej znajduje się wiele dalii kaktusowych, których płatki zwinięte są w wąskie rurki, na końcu zaostrzone. Ich kwiaty osiągają wielkość 5-15 cm. Idealną odmianą na balkon jest różowa odmiana 'Rembrandt", która bujnie kwitnie i ma zwartą formę. Jeżeli u młodych roślin usuniemy wierzchołek pędu, wykształci się wiele nowych pędów bocznych, na których pojawią się kwiaty. Bulwy dalii możemy sadzić do doniczek od końca kwietnia, jeżeli zapewnimy im na balkonie osłonięte stanowisko i zabezpieczymy przed wiosennymi przymrozkami. Sadząc dalie do doniczki pamiętajmy o warstwie drenażu, która chroni bulwy przed podmakaniem. Bulwy sadzimy tak, by pączek wystawał ponad powierzchnię ziemi. Po posadzeniu ziemię ugniatamy, a następnie podlewamy.

W ogródku działkowym od dwóch lat uprawiam dalie o czerwonych kwiatach dorastające do 120 cm wysokości. Zazwyczaj karpa znacznie się rozrasta i mam gotowy materiał do nasadzeń .Karpy dalii przechowuję w wilgotnym piasku w piwnicy. Dzisiaj do nich zajrzałam i okazało się, że wypuściły kilkucentymetrowe pędy, które są rachityczne - blade i wiotkie (wyrosły w prawie ciemnej piwnicy). Zetnę je, a karpy po wyjęciu z piasku posadzę do dobrej ziemi w doniczkach i postawię w widnym ciepłym miejscu. Pędy, które wyrosną będą z pewnością silniejsze. Myślę, że tym sposobem przyspieszę znacznie kwitnienie roślin. Może w tym roku pozostawię je na balkonie. Przed laty miałam dalie bardzo wysokie  - tzw. dekoracyjne o kwiatach bardzo dużych. Uprawiałam także dalie pomponowe o ślicznych czerwonobiałych kwiatach Bardzo lubię dalie, ale mam zbyt mało miejsca na działce, by wprowadzić nowe odmiany.

Kwiaty dalii pomponowych i kaktusowych można ścinać do wazonów, muszą być rozwinięte, gdyż w wazonie się  nie rozwiną. Jeżeli ustawimy je w nienasłonecznionym miejscu mogą wytrzymać w wazonie10
 

Czasami dalie porażane są przez choroby grzybowe. Taką chorobą może być mączniak. Na liściach lub innych częściach rośliny tworzy się mączysty nalot zarodników grzyba, który może być powodowany przez wiele gatunków grzybów. Porażone grzybem liście należy oberwać i zniszczyć, a roślinę opryskać preparatem Baymat. Oprysk wykonujemy zaraz po zauważeniu pierwszych objawów i powtarzamy po 7 i 14 dniach. Preparat zwalcza również rdzę i inne plamistości na liściach. Innym środkiem jest Dithane Neo Tec 75 WG. Preparat ma działanie kontaktowe i ogranicza również występowanie małych pajęczaków - przędziorków. Naturalnym środkiem .który używamy doglebowo jest Polyversum WG, który działa w podłożu o temperaturze 12-25 stopni C. Po zastosowaniu tego preparatu nie możemy używać innych doglebowych środków chemicznych.