Barwne iglaki w moim ogródku działkowym

Iglaki w moim ogródku działkowym pełnią różne funkcje: zdobią, tworzą żywopłot, osłaniają przed wiatrem, stanowią tło dla innych roślin, a  pojedyncze sztuki urozmaicają rabaty. Najpiękniejsze są wiosną, kiedy ozdabiają je delikatne i miękkie w dotyku świeże przyrosty, o żółtych, złocistych lub jasno zielonych barwach.  Pierwsze do mojego ogródka trafiły świerki "Conica".

Iglaki w towarzystwie trzmieliny i berberysu.

Te iglaki  są najczęściej atakowane przez  przędziorki. Moje mają ponad 10 lat i są nadal w niezłej kondycji. W ubiegłym roku przędziorki pokazały co potrafią, świerki od jednej strony straciły wszystkie igły, wyglądały jak poschnięte. Wystarczyło je opryskać wodą, by zobaczyć, że oplata je gesta pajęczynka. Ponieważ nie stosuję chemii w ogrodzie, dosłownie zalewałam je co kilka dni rozcieńczoną gnojowicą z pokrzyw. Smrodek był nieziemski, ale pomogło, bo w tym roku znów są wystrojone w zielone, młode igiełki

 W tym samym czasie posadziłam dwie tuje "Szmaragd "[Thuja occidentalis "Shmaragd]." Krzewy dostałam w prezencie od znajomego leśniczego. Obecnie mam około trzydziestu iglaków. Nie kupiłam żadnego, wszystkie wyhodowałam z zielonego kawałka pędu. Pilnuję, aby moje tuje, jałowce, cisy, jodła koreańska (ma dopiero 15cm) za bardzo się nie rozrosły. Przycinam je co roku, czasami bardzo mocno, formuję, nadając różne kształty i  zasilam niewielką dawką kompostu.

Świerk Conica przepleciony trzmieliną.

Barwną kompozycję pod płotem tworzą dwa świerki "Conica" i przycięta w kształcie pucharu tuja. Uroku krzewom dodają trzmieliny o liściach zielonożółtych, żółtych i białozielonych. Jeden z pędów trzmieliny upodobał  sobie świerk i uparcie pnie się po nim do góry

Trzmielina o liściach żółtych, z niewielką domieszką zielonego wypuściła pęd o ciemnożółtej, prawie pomarańczowej barwie. Zauważyłam tą mutację w ubiegłym roku. Ukorzenię kawałek pędu i zobaczę co z tego wyrośnie. 

Cis {Taxus} ma świeże, złociste przyrosty.

Między hibiskusami rośnie trzyletni malutki cis [Taxus}, a jeszcze mniejszy nadal stoi w inspekcie. Rośliny mają bardzo długie przyrosty; wyglądają ślicznie.

Jałowiec [Juniperus] stanowi osłonę przed zimnym wiatrem.

Jałowiec rosnący przy płocie chroni laurowiśnię przed mroźnymi wiatrami, odpowiednio przycinany nie zajmuje dużo miejsca. Te zimozielone rośliny  są ozdobne przez cały rok, a różnice w ubarwieniu i kształtach czynią z nich udany duet.

Budleja Dawida na tle tuj.

Budleja Dawida jest dobrze widoczna na tle wybarwionej na żółto tui.

Tuje tnę wiosną dość mocno, cięcie powtarzam pod koniec lata. Aby ograniczyć ich wzrost przycinam ostrym sekatorem wszystkie gałązki, tnę także przewodnik i tworzę nowy z niżej położonej gałązki. Wiosną dokładnie oczyszczam wewnętrzną część krzewu z uschniętych gałązek, taki zabieg zapobiega chorobom.

Uprawa jabłoni

   Sadzenie jabłoni

• Optymalny termin sadzenia jabłoni to druga połowa października, jeżeli gleba nie jest zamarznięta drzewka można sadzić przez cały listopad albo wczesną wiosną. Jesienny termin jest lepszy, bowiem system korzeniowy nie jest narażony na przesychanie, a drzewka od razu zaczynają się ukorzeniać i wiosną szybko rozpoczynają wzrost.

Przygotowanie do sadzenia

•Tuż przed sadzeniem należy przejrzeć  dokładnie system korzeniowy, ostrym sekatorem przyciąć połamane lub chore korzenie aż do zdrowego miejsca. Korzenie zbyt długie możemy przyciąć, nigdy nie zawijamy.

•Jeżeli korzenie zostały nadmiernie przesuszone w czasie transportu lub przechowywania to przed wysadzeniem roślinę moczymy kilka godzin w  pojemniku z wodą, by nabrały  wigoru.

•Kopiemy dół o średnicy 40-50cm, wysokości 50cm. Podczas skopania wierzchnią, żyźniejszą warstwę ziemi odkładamy na jedno miejsce, a tę z głębi dołka na drugie. Jest to ważne, gdyż korzenie sadzonego drzewka przysypane żyzną ziemią będą już w pierwszym roku zaopatrzone w składniki pokarmowe.

Jak prawidłowo sadzić jabłoń 

•Na dnie dołka usypujemy  kopczyk z wierzchniej warstwy ziemi. Ziemię możemy wzbogacić dodając torf, kompost lub dobrze rozłożony obornik. Dodatki mieszamy z glebą.

•Na powierzchni dołka ustawiamy drzewko, rozkładamy korzenie, dosypujemy partiami żyznej gleby do 3/4 wysokości dołka, kilkakrotnie potrząsajmy energicznie rośliną, aby ziemia otoczyła korzenie.

•Dokładnie udeptujemy ziemię wokół rośliny uważając, by nie uszkodzić kory i nie naderwać korzeni.

•Do dołka nalewamy 5-10 litrów wody i czekamy aż wsiąknie.

•Po wsiąknięciu wody, wypełniamy dołek do końca ziemią i  ponownie udeptujemy.  Wokoło drzewka posadzonego jesienią usypujemy kopczyk wysokości około 25cm, przy drzewku sadzonym wiosną formujemy misę, która ułatwi podlewanie.

•Zasypując dołek pilnujmy, by drzewka nie posadzić zbyt głęboko. Miejsce szczepienia musi  pozostać nad powierzchnią ziemi.

• Drzewko przywiązujemy do palika, który umieszczamy w dołku podczas sadzenia.

Pielęgnacja jabłoni

Cięcie po posadzeniu

•Pierwsze cięcie, niezależnie od tego, czy drzewko było sadzone jesienią, czy wiosną,  wykonujemy zawsze wiosną, od końca lutego do końca kwietnia.

•Najlepszą formą korony dla jabłoni jest forma wrzecionowata - przewodnik i pędy boczne tworzą kąt prosty. Dolne gałęzie są zawsze dłuższe od tych rosnących nieco wyżej. Przy takim cięciu drzewko uzyska kształt stożka.

Formowanie korony wrzecionowatej i przyginanie pędów

•Jednoroczne, nierozgałęzione drzewko przycinamy na wysokości 70-90cm. Tniemy nad pąkiem znajdującym się od strony zachodniej.

• U drzewka dwuletniego mającego boczne rozgałęzienia, skracamy przewodnik, wycinamy pędy wyrastające pod ostrym kątem i te rosnące 50cm od ziemi, a zostawiamy 3-5 pędów rosnących w poziomie. Skracamy pędy dłuższe niż 30cm, przewodnik przycinamy 30-40cm nad ostatnim pędem bocznym.

•W pierwszym roku po posadzeniu drzewka wytwarzają dużo młodych przyrostów, by utrzymać je w poziomie, zakładamy na przełomie maja i czerwca na młode pędy klamerki, starsze pędy odginamy za pomocą sznurka i ciężarków.

Cięcie formujące w kolejnych latach

• Nadal wycinamy pędy poniżej 50cm, skracamy przewodnik i pędy główne o 1/3-3/4 długości oraz boczne rosnące na zewnątrz. Silnie rozrastające się pędy tniemy umiarkowane, a pędy słabe silniej. Usuwamy pędy pionowe tzw. wilki, które zagęszczają koronę drzew.

•Uformowana korona powinna mieć dwa, trzy piętra i około 2m wysokości. Cięcie formujące wykonujemy od 2-6 roku po posadzeniu drzewka.

Prześwietlanie jabłoni

•W następnych latach drzewo prześwietlamy. Usuwamy gałęzie krzyżujące się, rosnące do środka korony i połamane. Skracamy pędy dwuletnie i starsze. W miarę starzenia się gałęzie tniemy coraz intensywniej, by zwiększyć ilość przyrostów.

•W lipcu i sierpniu wykonujemy letnie cięcie polegające na wycinaniu wilków. Najlepiej wyrywać je ręcznie. Silne pędy wycinamy, pozostawiamy słabsze 30-40cm,  posłużą one do odbudowania korony.

• Ostateczny termin cięcia jabłoni to wrzesień.

Nawożenie jabłoni

•Prawidłowe  dokarmianie jabłoni  gwarantuje pH gleby 6-7. Najważniejsze składniki, jakich wymaga uprawa jabłoni to: azot, fosfor, potas i magnez. Nawozy stosujemy w dwóch dawkach: połowę dawki podajemy wczesną wiosną, a drugą połowę od sierpnia do października. Składnikiem niezbędnym jest azot. Popularnym nawozem stosowanym w sadownictwie jest mocznik, zawiera on w swoim składzie 48% azotu.

•Jabłonie można także nawozić dolistnie, składniki mineralne są przyswajane bardzo szybko. Dolistnie dostarczamy mikroelementy takie jak: bor, żelazo, mangan, kobalt, cynk, miedź krzem, nikiel.

• Nadmierne nawożenie jest szkodliwe dla nas i dla roślin. Nigdy nie stosujmy nawożenia „na oko”. Zawsze sugerujmy się analizą gleby.

•Do nawożenia jesiennego warto użyć kompostu lub dobrej jakości obornika, który rozkładamy  pod drzewami. Obornik możemy wprowadzać co 3 lata, nie dajemy go pod posadzone jesienią rośliny.                   

Ogródek działkowy w maju

Ogródek działkowy w maju zawsze jest najpiękniejszy, a tempo w jakim rozwijają się nasze rośliny zadziwiające. Nie tak dawno wytykały nieśmiało główki z ziemi, a teraz rozrośnięte, zielone, w pąkach, w kwiatach, po prostu śliczne...Różne odcienie zieleni, barwy kwiatów, niezwykły zapach azalii i bzów, brzęczenie owadów, śpiew ptaków działają na nas tak uspokajająco, relaksująco, a jednocześnie dodają energii, ładują nasze akumulatory.

Kwitnące orliki wśród bylin.

 Po całym ogródku rozsiały się orliki i teraz kwitną w różnych odcieniach różu i fioletu. Rosną wśród bylin

przy głównej ścieżce, pod krzewami, a nawet pod drzewami.

Kosaciec trawiasty [Irys graminea] 

 Ogród potrafi nas zaskoczyć, lubię takie niespodzianki.
Wczoraj pod jabłonią przypadkowo odkryłam kwitnące w odcieniach fioletu, ukryte wśród długich liści urocze iryski  Rosły tu od wielu lat, ale nie widziałam nigdy kwiatów. Zasłaniają je liście rozrośniętych  przegorzanów i innych roślin.

W moim ulubionym zakątku pod aronią przekwita różanecznik o białych kwiatach, silnie pachnące azalie pontyjskie niedługo przekwitną, opadają płatki azalii o czerwonych kwiatach... Tylko azalia "Silver slipper" o delikatnych białych kwiatach z odrobiną różu i dodatkiem żółtej barwy jest w pełni kwitnienia.

 Rośliny przy oczku wodnym.

 Przy mini oczku wodnym zakwitły tiarelle, żółte liliowce i pomarańczowy kuklik, a przywrotnik już cały w pąkach. Barwy i kształty liści rosnących tu roślin, dodatek kamieni i dziwnych korzeni nadają temu miejscu specyficzny klimat.

Przylatują tu ważki, na kamieniach wygrzewają się jaszczurki, a w wodzie mieszka traszka.

Azalia "Silver slipper".

  Wśród wielu krzewów kwitnie moja ulubiona azalia "Silver slipper".

Ta azalia w czasie kwitnienia ma już wykształcone liście, które w początkowej fazie wzrostu są bordowe, później stają się zielono bordowe.

W ogródku działkowym pachnie majem, bo zakwitły białe bzy. Ale to nie jedyne drzewka kwitnące na biało.

Kwitną białe bzy.

 Zakwitły też kaliny koralowe, ich gałązki uginają się pod ciężarem śnieżnych kul. Kolor biały w ogrodzie zawsze prezentuje się elegancko, a w moim wiejskim ogródku uspokaja inne barwy. Tyle świeżości w tych białych kwiatach bzu i ten oszałamiający zapach, szkoda, że kwitną tak krótko.

Śnieżne kule kaliny koralowej.

Ścieżka przy altanie z kwitnącymi stokrotkami, to namiastka kwietnej łąki .

Stokrotkowa ścieżka.

Nie sposób pokazać wszystkich kwitnących w ogródku roślin w jednym poście, bo jest ich dużo.

Jagodowe krzewy owocowe

Jagodowe krzewy owocowe to: krzewy, krzewinki i pnącza o jadalnych owocach zwanych jagodami.

Wystarczy posadzić kilka gatunków wybranych krzewów jagodowych, by w naszym ogrodzie powstał jagodnik. Jeśli  stworzymy odpowiednie warunki stanowiskowe dla naszych krzewów to z pędów  tych roślin możemy zrywać aromatyczne owoce przez wiele sezonów.

Owoce maliny i jeżyny.

Owoce aronii i borówki.

Owoce borówki.

Owoce jagodowe są nie tylko smaczne, ale także zdrowe; posiadają wiele cennych dla naszego organizmu  składników odżywczych. Swoją różnorodnością urozmaicają posiłki i dekorują nasze stoły.

Kwiaty aronii.

Liście borówki jesienią.

Owoce czerwonej porzeczki

Jagodowe krzewy wspaniale zdobią ogrody: pięknie wyglądają wiosną obsypane kwiatami, później dojrzewającymi  owocami, a jesienią liście stroją je w złoto, czerwień i purpurę.

W zależności od odmiany  okres zbioru owoców jagodowych  trwa od końca maja do października. Posadzenie kilku odmian jednego gatunku o różnym okresie owocowania wydłuży zbiór owoców. 
Krzewy owocowe takie jak: porzeczka, agrest, jeżyna są najczęściej samopylne, więc wystarczy posadzić tylko jeden, by przez kilkanaście dni cieszyć się smakiem pysznych owoców.

Owocująca borówka amerykańska.

 Nie zawsze owoce jagodowe są dostępne w sklepach, a ceny np. świeżych borówek, czy suszonych owoców goi są wysokie, dlatego warto wprowadzić te wartościowe krzewy do ogrodu i cieszyć się własnymi owocami. Krzewy jagodowe szybko wchodzą w okres owocowania, a odpowiednio pielęgnowane, dokarmiane, przycinane będą dobrze plonowały i zapewnią nam bogaty zbiór owoców przez wiele, wiele lat.

 

Krzewy jagodowe:

Jagoda kamczacka

Jagoda kamczacka (Lonicera caerulea) może owocować ponad 35 lat. Ta długowieczna roślina jest bardzo odporna na choroby. Pąki kwiatowe ukazują się na początku marca, miododajne, kremowożółte kwiaty otwierają się w kwietniu, a owoce dojrzewają pod koniec maja. Krzew owocuje już w drugim roku po posadzeniu. Owoce niektórych odmian mają tendencję do opadania, należy zbierać w miarę dojrzewania.

Granatowe owoce, o nieregularnym kształcie mają słodko-kwaśny,  orzeźwiający smak z ledwo wyczuwalną nutką goryczy. Doskonale smakują zerwane prosto z krzaka. Można je zamrażać, robić z nich soki, konfitury lub nalewki.

Owoce jagody kamczackiej mają właściwości przeciwzapalne i wzmacniające. Są źródłem witaminy C, A, jodu oraz żelaza, a zawarte w nich flawonoidy i antyoksydanty chronią organizm przed powstawaniem  chorób nowotworowych.

 Agrestu szczepiony na złotej porzeczce

Agrest (Ribes grossularia) to krzew jagodowy łatwy w uprawie. Doskonale znosi niskie temperatury, Bywa często porażany przez amerykańskiego mączniaka agrestu. W szkółkach są do nabycia odmiany odporne na tą chorobę. Posadzenie form piennych pozwala na zaoszczędzenie miejsca, a kilka odmian o różnym czasie dojrzewania, rozciągnie zbiór plonów na lipiec i sierpień. Agrest najlepiej owocuje na pędach dwu - i trzyletnich, dlatego wymaga corocznego cięcia.

Niedojrzałe owoce są cierpkie, ale właśnie takie nadają się na kompot i konfitury. Kompot z agrestu orzeźwia i doskonale gasi pragnienie, a ciasta z tymi owocami mają niepowtarzalny smak.Agrest ma także właściwości kosmetyczne, zawarte w nim przeciwutleniacze spowalniają procesy starzenia skóry, odżywiają ją. Pestki agrestu nadają się do peelingu ciała. Skóra po takim zabiegu jest jędrna, a cera pięknie rozjaśniona.
Dojrzały agrest jest słodki i bardzo smaczny. W zależności od odmiany owoce mogą mieć zabarwienie zielone, zielonożółte, jasnoróżowe lub ciemnoczerwone; różnią się także kształtem i smakiem.
Zawierają mnóstwo witaminy C, witaminy z grupy B i A, żelazo, wapń i fosfor. Gruba skórka i liczne małe pestki wpływają pozytywnie na trawienie i przyśpieszają przemianę materii. Agrest podawany małym dzieciom mającym problemy z wypróżnianiem - usuwa zaparcia. Ponadto spożywanie agrestu: usprawnia myślenie, wzmacnia płuca, wątrobę, redukuje kwasowość, wpływa na prawidłowe funkcjonowanie układu moczowego, a także zwiększa płodność.
Owoce agrestu mają małą wartość kaloryczną i są szczególnie polecane osobom dbających o linię.

Porzeczka czerwona

Porzeczka czerwona (Ribes rubrum) podobnie jak agrest jest łatwym w uprawie krzewem  jagodowym. Owoce  najwcześniejszych odmian dojrzewają  pod koniec czerwca. Porzeczki należą do tej samej rodziny co agrest, często można spotkać w sprzedaży formy szczepione na długich podkładkach. Owoce porzeczki  czerwonej zawierają bardzo dużo witaminy C, garść świeżych owoców, zaspokaja dobowe zapotrzebowanie na tę witaminę. Porzeczki czerwone posiadają właściwości oczyszczające, odtruwające i wzmacniające.
Nie tylko świeże, ale i przetworzone są bogatym źródłem witamin. Można z nich przyrządzać soki, dżemy, galaretki, a także zrobić wino.

Porzeczka biała (Ribes gracile) dojrzewa najpóźniej, bo w sierpniu. Zawiera mniej składników odżywczych niż czerwona, ale  owoce mają ciekawą barwę, słodki smak, są doskonałe do spożycia na surowo.

Porzeczka czarna (Ribes nigra) dojrzewa na początku  lipca. Liście i owoce tego krzewu mają specyficzny zapach, a dziwny smak świeżych owoców sprawia, że nie są chętnie jadane. Porzeczka czarna zawiera ogromne ilości witaminy C, także duże ilości witamin z grupy B, witaminę PP i K, prowitaminę A oraz potas, sód, wapń, żelazo, mikroelementy, pektyny oraz duże stężenie przeciwutleniaczy - to prawdziwa bomba witaminowa.
Owoce zjadane na surowo może nie są zbyt smaczne, ale można  pokochać zrobione z nich soki, dżemy, galaretki.

Dojrzewające owoce porzeczkoagrestu.

 Porzeczko-agrest (Ribes nidigloraria)   powstał przez skrzyżowanie porzeczki czarnej z agrestem. Roślina dość mocno się rozrasta, więc trzeba dla niej przeznaczyć nieco więcej miejsca. By długo i obficie owocowała powinna być przycinana i prześwietlana. Jest odporna na choroby i szkodniki. Liście podobne jak u agrestu, mają zapach czarnej porzeczki. Owoce z wierzchu przypominają czarną porzeczkę, jednak są o wiele większe, natomiast miąższ jest biały jak u agrestu. Dojrzałość zbiorczą osiągają w drugiej połowie lipca.
Zawierają wiele cennych składników, ale mają głównie znaczenie dietetyczne. Smaczne są zarówno świeże jak i przetworzone na dżemy, soki, kompoty. Można je wykorzystać do wypieku ciast i do deserów. Nadają się również do suszenia.

 Malina właściwa (Rubus ideaus) owocuje na pędach dwuletnich. W jej uprawie ważne  jest wycięcie  pędów z których zebraliśmy owoce. Malina owocuje od końca czerwca do przymrozków. Okres owocowania zależy jest od odmiany. Są odmiany malin o żółtej barwie owoców, równie smacznych jak czerwone.
Aromatyczne owoce są doskonałe na soki, kompoty, nalewki i wyśmienite jako świeży deser.
Zawierają sporo witamin, pektyn, cukrów, związków śluzowych, kwasów organicznych oraz lotne związki zapachowe. Mają właściwości przeciwbakteryjne, wspomagają leczenie przeziębień. Działają przeciwbólowo, uspokajająco, obniżają ciśnienie krwi. Liście malin również mają działanie lecznicze. Zarówno z suszonych owoców jak i liści można zaparzać pyszne herbatki.

Jeżyna bezkolcowa (Rubus fruticosus)  w chłodniejszych rejonach kraju wymaga okrycia. Miododajne kwiaty jeżyny przyciągają do ogrodu pszczoły. Jeżyna  owocuje  bardzo obficie, owoce dojrzewają od początku lipca do września.
.

Kwitnąca jeżyna bezkolcowa.

Owoce jeżyny bezkolcowej.

Długie pędy wymagają podpór, po zebraniu owoców - podobnie jak u malin - pędy ubiegłoroczne należy wyciąć, a do podpór przymocować  młode pędy.

Jeżyny mają najwięcej ze wszystkich owoców jagodowych witaminy E- witaminy młodości. Bogate są w miedź, żelazo, zawierają duże ilości antocyjanów i barwników.  Zapobiegają chorobom serca i osteoporozie.
Dojrzałe owoce są soczyste, słodkie, po prostu pyszne, a przetwory z nich: soki, wina i dżemy bardzo smaczne.

  Aronia czarnoowocowa (Aronia melanocarpa) to najłatwiejszy w uprawie krzew jagodowy, niezwykle odporny na choroby i ataki szkodników. Aronia pochodzi od jarzębiny, której czerwone owoce po przemrożeniu nadają się na konfitury i dżemy. Krzewy aronii pięknie wyglądają w maju obsypane kwiatami, a w sierpniu i we wrześniu ich gałęzie uginają się pod ciężarem owoców, które podobnie jak u jarzębiny tworzą grona.

Dojrzałe owoce aronii.

Owoce aronii zawierają najwięcej  ze wszystkich owoców jagodowych składników odżywczych, mają niezwykłe właściwości lecznicze.

Te cierpkie, ciemnogranatowe owoce  pozwalają skutecznie walczyć z chorobami cywilizacyjnymi. Spowalniają procesy starzenia, obniżają ciśnienie, regulują poziom cukru, poprawiają wzrok, oczyszczają organizm z toksyn, wzmacniają naczynia krwionośne i zmniejszają napięcie nerwowe. Zawartość bardzo dużej ilości pektyn w owocach sprawia, że zapobiegają chorobom jelita grubego.

 Z powodu cierpkiego smaku nie są zbyt chętnie jadane na surowo, ale włożone na 24 godziny do zamrażalnika, tracą cierpkość. Po przemrożeniu można z nich robić kompoty, a ze świeżych: soki, dżemy, konfitury i nalewki; suszone dodawać do ciast zamiast rodzynek. Soki z aronii są bardzo zdrowe i nie tracą cennych składników odżywczych. Konfiturę z aronii można dodawać do ciast, lodów, deserów.

Przepis na pyszną konfiturę z aronii:
 Składniki:
1kg aronii,
1kg cukru
3/4 szklanki wody
 Do szerokiego rondla (najlepiej garnek z grubym dnem), wrzucamy obrane i opłukane owoce aronii i zalewamy wrzącym syropem, przygotowanym z wody i cukru. Gotujemy na bardzo małym ogniu przez 15 minut cały  czas delikatnie mieszając. Po ostygnięciu proces gotowania ponawiamy. Robimy tak kilka razy w ciągu 2 dni, aż owoce staną się szkliste i słodkie, a sok zgęstnieje. Gorącą konfiturę nakładamy do małych słoiczków i kilka minut pasteryzujemy.

Borówka amerykańska (Vaccinum corymbiosum)  do dobrego wzrostu i owocowania potrzebuje gleby o pH 4-4,5. Kwaśny odczyn gleby i właściwe cięcie pozwala na utrzymanie przez wiele lat regularnego owocowania. Borówka kwitnie w maju, białe kwiaty chętnie zapylane są przez trzmiele.

Kwitnąca borówka amerykańska.

Granatowoniebieskie owoce dojrzewają w  zależności od odmiany od początku lipca do października.Tylko ciemne owoce mają w pełni rozwinięty smak i aromat, dojrzałe są wtedy, gdy zniknie czerwona obwódka wokół nasady szypułki. 
Borówki zawierają witaminy, kwasy organiczne, cukry, sole mineralne. Są skuteczne w profilaktyce raka, zapobiegają marskości wątroby, wspomagają wzrok.

Te bardzo smaczne owoce można zamrażać, robić z nich np. konfitury, doskonałe smakują w ciastach i deserach.

Krzewinki jagodowe: truskawki, poziomki,  żurawina wielkoowocowa. 

 Pnącza jagodowe: winorośl, aktinidia, kolcowój chiński, cytryniec chiński.

Szparagi na działce.

Szparag lekarski [Asparagus officinalis] to jedyna jadalna roślina należąca do rodziny szparagowatych.

Uprawiam szparagi w ogródku działkowym ponad 20 lat. Przypadkowo natknęłam się w sklepie ogrodniczym na nasiona szparagów i tak się zaczęła moja przygoda z tymi warzywami. O tym jak uprawiać przeczytałam na torebce i to wszystko co wiedziałam.

 Wysiew nasion
 Nasionka wysiałam i zapomniałam o nich. Potem przez parę miesięcy byłam unieruchomiona przez chorobę, a kiedy jesienią zobaczyłam w pobliżu altany nowe roślinki- domyśliłam się, że to szparagi.  Zostawiłam najsilniejsze egzemplarze. Jesienią obcięłam im nadziemne pędy, a przed zimą okryłam lekko liśćmi i tak czekały do wiosny.
Warunki glebowe
 Ziemia na działce lekka, piaszczysta, więc była nawożona obornikiem i wapnowana. Jak się później okazało to odpowiednie warunki do uprawy szparagów, bowiem na podmokłej, ciężkiej, gliniastej ziemi karpy porażane są przez choroby i mogą gnić. Gleba powinna mieć odczyn alkaliczny o pH 6,5- 7,5. Jesienią przekopałam ziemię na dość znaczną głębokość i wybrałam dokładnie chwasty.
 Uprawa
 Karpy na miejsce stałe posadziłam wczesną wiosną. Zrobiłam dwa rzędy. Usunęłam ziemię na głębokość około 30 cm i szerokość 40 cm. W rowku usypałam co 40cm kopczyki z kompostu i na nich porozkładałam korzenie. Karpy przysypałam ziemią. Karpy miały już ładnie rozrośnięte korzenie i po kilka pąków. Przez dwa lata pielęgnacja szparagów sprowadzała się do podlewania w czasie długotrwałej suszy i wycinania jesienią pędów. Pędy szparagów osiągają od 1,5 do 2 m wysokości. Od czerwca kwitną, potem zawiązują czerwone owoce. Jesienią, gdy pędy zaczną przybierać żółtawe kolory należy je wyciąć i spalić lub usunąć z działki. Nie wolno wyrzucać na kompost, gdyż mogą być siedliskiem chorób.
Zbiór szparagów
Dopiero w trzecim roku uprawy możemy się delektować szparagami wyhodowanymi we własnym ogródku. Karpy są już dobrze rozrośnięte, a wyrastające pędy odpowiedniej grubości. Jeżeli chcemy mieć wybielone szparagi to na przełomie marca i kwietnia usypujemy nad roślinami około 35 cm wał ziemi. Wygładzamy na wierzchu ziemię i lekko uklepujemy. Wycinamy wyrastające z ziemi pędy, gdy osiągną 15- 20 cm.  Robimy to tak: w miejscu, gdzie ziemia jest uniesiona rozgarniamy ją delikatnie, by nie uszkodzić wyrastających obok pędów, wycinamy wyrośnięty pęd 2 cm nad karpą. Ziemię po wycięciu znów zagarniamy i wyrównujemy.

Zielone wypustki szparagów.

Szparagi rosną bardzo szybko. Wciągu godziny potrafią urosnąć O,75 cm.

 Wybielone szparagi zbieramy raz dziennie, a przy sprzyjającej pogodzie nawet dwa razy. Jeżeli główki wyjdą ponad ziemię to staną się fioletowe, a pędy zzielenieją. Zamiast wału ziemi można zastosować czarną folię. Przysypać ją z jednej strony rzędu ziemią, a drugą stronę folii zabezpieczyć np. kamieniami, by nie hula wiatr jej nie zerwał. Jeśli wolimy zajadać się zielonymi wypustkami, które są delikatniejsze, obsypujemy rzędy niewielką warstwą ziemi i pozwalamy, by pędy wyrosły kilka cm ponad ziemią. Musimy pamiętać o  wycinaniu  pędów zaraz po wyrośnięciu, bo po 2 dniach stają się twarde, łykowate i gorzkawe.
Okres zbioru szparagów
 Okres zbioru szparagów nie trwa długo, bo od połowy kwietnia do 24 czerwca,  do Świętego Jana. Także ten pierwszy zbiór po trzech latach uprawy nie powinien być zbyt długi. Najlepiej zakończyć zbiory w połowie czerwca, by rośliny mogły do jesieni wytworzyć większe i silniejsze karpy, bo  przecież będą plonować przez wiele lat. Szparagi tak uprawiane wydają plony przez 15, a nawet 18 lat.
 Szparagi po zbiorach
 Po tym czasie wyrastają wysokie pędy o drobniutkich igiełkowatych listkach. Można nimi ozdabiać bukiety. W wazonie nie są trwałe, po dwóch, czasem trzech dniach igiełki się obsypują.

Szparagi  po kwitnięciu zawiązują owoce.

Pędy szparagów po kwitnieniu zawiązują owoce, które wybarwiają się na czerwono. Nasionka z dojrzałych owoców czasami kiełkują i młode karpy można znaleźć w różnych zakątkach ogródka. Właśnie z takich samosiejek trzy lata temu utworzyłam nowy zagon szparagów, składający się z10 karp, gdyż poprzednie rośliny miały ponad 15 lat. Taka ilość karp jest wystarczająca dla kilku osobowej rodziny. Wykopanie starych korzeni jest bardzo trudne, bowiem mogą sięgać ponad metr w głąb ziemi.

Obecnie można kupić odmiany zarówno obojnakie jak i tylko męskie. Te ostatnie nie wytwarzają nasion, a to jest bardzo ważne na dużych plantacjach, gdzie samosiejki są niepożądane. Jednak męskie odmiany są bardziej wymagające i trudniejsze w uprawie. Odmian szparagów jest sporo, więc jest w czym wybierać. Jeżeli ktoś jest niecierpliwy i chce mieć warzywa już po roku, to może zakupić wyrośnięte karpy

Ja wiele lat temu nie miałam takiego wyboru, ale z tej starej odmiany jestem zadowolona, bo nie jest trudna w uprawie, nie choruje i nie przemarza. Nie pamiętam jej nazwy.

 Szparagów nie zasilam nawozami mineralnymi, ani nie stosuję obornika co trzy lata jak zalecają znawcy. Zasilam kompostem i czasami podlewam i to im wystarcza. Zachęcam do uprawy tego smacznego i zdrowego  warzywa.